پلاک خوانی موتورالکتریکی، گاهی اوقات می تواند یک چالش منحصر به فرد ایجاد کند. اکثر سازندگان اطلاعات را به گونه‌ای متفاوت نمایش می‌دهند و پلاک‌ها اغلب کثیف و یا آسیب دیده هستند و حتی گاهی اوقات حذف میشوند. این موضوع می تواند پلاک‌خوانی موتور را به یک کار دشوار یا خسته کننده تبدیل کند. توجه داشته باشید که گزینش الکتروموتور مناسب به توانایی شما در پلاک خوانی وابسته است.
در تلاش برای استانداردسازی این عملکرد و پارامترهای عملیاتی اولیه یک موتور، انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) استانداردی را در این زمینه به وجود آورد. ویژگی های عملیاتی تعریف شده در این استاندارد بر روی پلاک موتور در زمان ساخت کد گذاری می شود تا به کاربر نهایی کمک کند.
اهمیت پلاک موتور الکتریکی چیست؟ به چه مواردی باید توجه کنیم؟ از طریق پلاک الکتروموتور چه اطلاعاتی را دریافت میکنیم؟ و… در این مقاله، علامت‌های موجود بر روی پلاک را به همراه سایر اصطلاحات و رتبه‌بندی‌های رایج موجود در پلاک‌های موتور توضیح می‌دهیم و همراه ماباشید با آموزشی پلاک خوانی موتور الکتریکی.
توجه: عکس(تصویر) پلاک الکتروموتور خود را در واتساپ به شماره 09122264410 ارسال کنید تا کارشناسان ما سوالات شما در زمینه پلاک خوانی را پاسخ دهند.
نحوه پلاک خوانی موتور الکتریکی
درک نحوه خواندن پلاک نام موتور می تواند به شناسایی دقیق تر عیوب کمک کند، اطمینان حاصل کند که موتور مناسب برای کار مورد استفاده قرار می گیرد و در صورت وجود ایراد می تواند منجر به خدمات کارآمدتر از یک شرکت تعمیر موتور شود.
اما ابتدا به این بپردازیم که پلاک موتورالکتریکی چیست؟ پلاک موتور که در انواع موتورهای الکتریکی یافت می شود، اطلاعاتی درباره ساختار و ویژگی های عملکرد موتور ارائه می دهد.
تصویر پایین نمونه ای از یک پلاک الکتروموتور است که در ادامه تمامی بخش ها و ضرورت های لازم جهت پلاک خوانی موتور را به طور مفصل توضیح داده‌ایم.
ولتاژ (VOLTS) در پلاک خوانی الکتروموتور
الکتروموتورها طوری طراحی شده اند که با ولتاژ ذکر شده بر روی پلاک آنها کار کنند. بسیاری از این موتورهای الکتریکی صنعتی طوری طراحی شده اند که با بیش از یک ولتاژ کار کنند. به عنوان مثال، بسیاری از الکتروموتورها دارای دو ولتاژ متفاوت بر روی پلاک موتور هستند و برای کار در ولتاژ 230 ولت و 460 ولت طراحی شده اند.
به طور معمول، موتورهای الکتریکی تحمل عملیاتی تا 10± درصد ولتاژ نامی روی پلاک را دارند (برای اطمینان از این عدد حتما به دفترچه راهنمای الکتروموتور خود مراجعه کنید). این بدان معنی است که الکتروموتوری که برای کار با ولتاژ 230 ولت طراحی شده است، می تواند با ولتاژ 208 ولت یا 240 ولت کار کند. موتورهای الکتریکی نباید خارج از محدوده ولتاژ تعیین شده خود کار کنند، انجام این کار به موتور و یا تجهیزات شما آسیب می رساند. هنگام کار با موتوری که دارای ولتاژ دوگانه است، فراموش نکنید که درجه آمپر مربوطه و اتصال سرب را بررسی کنید.
توجه داشته باشید که اگر از تحمل ولتاژ موتور خود استفاده کنید، میزان ضریب سرویس شما کاهش می یابد.
آمپر بار کامل اسمی (AMPS) در پلاک خوانی
رتبه بندی FLA نرخی است که در آن یک موتور در 100٪ بار نامی و در ولتاژ نامی و متعادل برق مصرف می کند. این عدد به ویژه در هنگام کار با قطعات الکتریکی بسیار مهم است. سیم کشی، استارت، قطع کننده مدار و اضافه بارهای حرارتی همگی بر اساس درجه آمپر بار کامل اندازه گیری می شوند.
فاز (PHASE) در پلاک الکتروموتور
این نشان دهنده نوع منبع تغذیه ای است که موتور برای آن طراحی شده است. الکتروموتور ها تک فاز و سه فاز هستند.
سرعت (RPM) در پلاک خوانی الکتروموتور
RPM ذکر شده روی پلاک، سرعت شفت موتور است. سرعت موتور با فرکانس ولتاژ و تعداد قطب های موتور الکتریکی ارتباط مستقیم دارد. به عنوان مثال در فرکانس 60 هرتز، یک موتور 4 قطبی با سرعت تقریبی 1800 دور در دقیقه (7200/4 قطب) می چرخد. با این حال، بسته به میزان لغزش روتور که موتور برای شما طراحی شده است، ممکن است RPM را به عنوان 1775 یا 1750 و غیره مشاهده کنید. این عدد نشان دهنده آن چیزی است که سازنده مهندسی کرده است که اگر موتور تحت بار کامل باشد با فرکانس تنظیم شده بر روی پلاک الکتروموتور می چرخد.
حروف طراحی یا دیزاین لتر (DES) در پلاک خوانی
نوع یا کلاس قفس روتور اطلاعاتی در مورد گشتاور راه اندازی موتور ارائه می دهد. حروف طراحی تیپ B (گشتاور راه اندازی معمولی)، تیپ C (گشتاور راه اندازی بالا) و تیپ D (گشتاور راه اندازی بسیار بالا و جریان کم) رایج ترین حروف هستند. گشتاور راه اندازی الکتروموتور با گشتاور در طول عملیات عادی متفاوت است.
به عنوان مثال، دو الکتروموتور با درجه‌بندی گشتاور مشابه ممکن است دارای رتبه‌بندی گشتاور راه‌اندازی بسیار متفاوتی باشند. موتوری که برای یک فن سانتریفیوژ استفاده می شود احتمالاً نیاز به گشتاور راه اندازی متفاوتی نسبت به تسمه نقاله داشته باشد.
فرکانس (HZ) در پلاک خوانی
فرکانس مدت زمان اوج تا اوج بعدی یک موج سینوسی AC است (60 هرتز = 60 سیکل در ثانیه). فرکانس ارتباط مستقیمی با سرعت موتور دارد. در آمریکای شمالی، فرکانس استاندارد معمولاً 60 هرتز است. در خارج از آمریکای شمالی اغلب 50 هرتز استاندارد است. برخی از پلاک‌ها دارای رتبه‌بندی فرکانس‌های متعددی هستند.
کد (CODE) در پلاک الکتروموتور
موتورهای AC که با ولتاژ کامل راه اندازی می شوند، جریان (آمپر) بیشتری نسبت به عملیات معمولی می‌کشند. این معمولاً به عنوان جریان هجومی یا جریان شروع شناخته می شود. این کدها محدوده ای از جریان شروع را نشان می دهند.
| حروف کد | کیلووات |
|---|---|
| A | 0.00 |
| B | 3.15 |
| C | 3.55 |
| D | 4.00 |
| E | 4.50 |
| F | 5.00 |
| G | 5.60 |
| H | 6.30 |
| J | 7.10 |
| K | 8.00 |
| L | 9.00 |
| M | 10.00 |
| N | 11.20 |
| P | 12.50 |
| R | 14.00 |
بازده یا بهره وری (EFF) در پلاک خوانی
عدد بازده یا بهره وری الکتروموتور نشان میدهد که موتور چقدر انرژی الکتریکی (ورودی) را به انرژی مکانیکی (خروجی) تبدیل می کند. این عدد معمولاً به صورت اعشاری نمایش داده می شود.
مصرف انرژی یک موتورالکتریکی تا حد زیادی بزرگترین هزینه عملیاتی آن است. به عنوان یک قاعده کلی، موتوری که به مدت یک سال کار می کند، می تواند سه برابر بیشتر از قیمت خرید خودش، مصرف برق داشته باشد. در بسیاری از کاربردها، یک VFD می تواند صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های عملیاتی ایجاد کند. پمپ های گریز از مرکز اغلب پتانسیل زیادی برای صرفه جویی در انرژی دارند. در برخی شرایط استفاده از VFD برای کاهش سرعت تا 20 درصد می تواند منجر به صرفه جویی 50 درصدی در انرژی شود. با این حال، صرفه جویی در انرژی بر اساس عوامل متعددی مانند شرایط موتورالکتریکی، کاربرد و هزینه های انرژی در منطقه شما متفاوت خواهد بود.
عایق (INSU) در پلاک خوانی
کلاس عایق توانایی موتور را برای تحمل دما در طول زمان توصیف می‌کند. معمولاً از انواع عایق B، F، و H استفاده می شود و کلاس F بهتر از کلاس B می‌تواند دما را تحمل کند.
سیستم های عایق الکتروموتور که برای استفاده از اینورتر رتبه بندی میشوند، روی پلاک موتور (یا برچسب) مشخص می شوند. این سیستم ها باید دارای سیم دارای حداقل 1600 ولت، عایق کلاس F یا H باشند و با رزین 100٪ در سیستم اشباع فشار خلاء (VPI) پردازش میشوند.
موتورهای الکتریکی که با این مشخصات مطابقت ندارند می‌توانند برای برآورده کردن این الزامات دوباره عایق بندی بشوند.
گشتاور (CT/VT) در پلاک الکتروموتور
CT مخفف گشتاور ثابت و VT مخفف گشتاور متغییر است. اگر این رتبه‌بندی‌ها روی پلاک موتور شما باشد، معمولاً به این معنی است که الکتروموتور شما برای استفاده از اینورتر رتبه‌بندی شده است. برای اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنمای خود مراجعه کنید.
وظیفه (DUTY) در پلاک خوانی
وظیفه مدت زمانی است که یک الکتروموتور می‌تواند بدون دوره خنک کننده کار کند. اکثر موتورهای صنعتی برای کار مداوم درجه بندی می شوند.
اندازه فریم (FRAME) در پلاک خوانی
دو عدد اول نشان دهنده ارتفاع شفت از پایه نصب است. این عدد تقسیم بر چهار نشان دهنده ارتفاع شفت بر حسب اینچ است. شماره سوم ابعاد سوراخ نصب پیچ است، برخی از موتورها ممکن است چندین سوراخ برای گزینه های مختلف نصب داشته باشند.
حرف انگلیسی نشان دهنده نوع قاب است که در جدول زیر ارائه شده است:
موتورهای نوع کسری (سایز فریم 48 و 56)
| C | نصب روی صورت (می تواند بدنه گرد یا پا باشد) |
| G | موتور پمپ بنزین |
| H | یک قاب با ابعاد “F” بزرگتر را نشان می دهد |
| J | موتور پمپ جت |
| Y | ابعاد ویژه نصب |
| Z | همه ابعاد نصب استاندارد هستند به جز توسعه شفت و یا طراحی |
موتورهای نوع یکپارچه (سایز فریم 143 تا 449)
| A | موتور یا ژنراتور DC |
| C | نصب روی صورت (می تواند بدنه گرد یا پا باشد) |
| D | نصب فلنج (می تواند بدنه گرد یا پا باشد) |
| P | شفت توخالی و توپر عمودی با فلنج پایه P |
| HP | شفت جامد عمودی با فلنج پایه P، رانش معمولی |
| JM | موتور پمپ کوپله بسته با پایه C-face و پسوند شفت ویژه |
| JP | موتور پمپ کوپله بسته با نصب C-face و پسوندهای بلند شفت مخصوص |
| LP | شفت فروش عمودی با فلنج پایه P، رانش متوسط |
| S | شفت کوتاه استاندارد |
| T | شفت استاندارد (1964 و جدیدتر) |
| U | شفت استاندارد (1964 و بالاتر) |
| V | نصب عمودی |
| Y | ابعاد ویژه نصب |
| Z | تمام ابعاد نصب استاندارد هستند به جز پسوند شفت |
نوع محفظه (TYPE) در پلاک خوانی
نوع محفظه اطلاعاتی را در مورد میزان محافظت موتورالکتریکی در برابر محیط نشان می دهد. رایج ترین انواع محفظه ها عبارتند از: ضد قطره باز (ODP) و کاملاً محصور شده با فن خنک کننده (TEFC) که در ادامه به برسی آن ها میپردازیم.
- ODP : یک موتور ضد قطره باز محفظه ای باز است که اجازه می دهد هوا آزادانه در داخل اطراف سیم پیچ ها جریان یابد. از ریزش قطرات مایع از زاویه 0 تا 15 درجه محافظت می شود، اما ضد آب نیست.
- TEFC : محفظه کاملاً محصور شده با فن خنک شده از جریان آزاد هوا به داخل موتور جلوگیری می کند. موتور توسط یک فن خنک می شود که هوا را در قسمت بیرونی محفظه می دمد. یک TEFC کاملاً هوا یا آب بند نیست. آلاینده‌های بیرونی می‌توانند وارد موتور شوند، اما این معمولاً در عملکرد عادی اختلال ایجاد نمی‌کند.
در جدول زیر به طور کامل تری انواع محفظه را ذکر میکنیم:
بلبرینگ (BEARINGS) در پلاک خوانی
پلاک موتورالکتریکی شما ممکن است حاوی اطلاعات بلبرینگ باشد. به طور معمول دو مشخصه بلبرینگ روی پلاک الکتروموتور وجود دارد، یاتاقان محور محرک و یاتاقان محور درایو مقابل. تفاوت این دو در محل قرارگیری موتورالکتریکی است. یاتاقان محور محرک نزدیک به جایی است که محور محرک از موتور خارج می شود. بلبرینگ شفت درایو مقابل در سمت مخالف شفت محرک قرار دارد. پیشنهاد میکنم مقاله: بلبرینگ چیست و چه کاربردی دارد را مطالعه کنید.
هر سازنده ای روش خاص خود را برای نمایش اطلاعات بلبرینگ دارد و این می تواند بین سازنده ها بسیار متفاوت باشد.
نمودارهای اتصال ولتاژ (تسمه بندی) در پلاک خوانی
نمودارهای اتصال اطلاعات مربوط به اتصال الکتروموتور شما به ولتاژ مناسب را نشان می دهد. برخی از موتورها برای تحمل ولتاژهای متعدد طراحی شده اند، بنابراین ممکن است بیش از یک نمودار وجود داشته باشد.
توجه داشته باشید که نمودار صحیح را با دقت انتخاب کنید. اتصال نادرست سیم کشی به موتور شما آسیب می رساند.
فاکتور توان (PF) در پلاک خوانی
ضریب توان بر روی پلاک موتورالکتریکی به صورت P.F یا cos φ نمایش داده می‌شود. این ضریب بیانی از توان اکتیو (W) و توان ظاهری (VA) است که به صورت درصد بیان می‌شود و یا بین صفر و یک تغییر می‌کند. در واقع این عدد بیان کننده بازدهی الکتروموتور است و هرچه به صد درصد یا یک نزدیک‌تر باشد، موتور الکتریکی بهتر است.
شماره مدل و شماره سریال
شماره سریال و شماره مدل برای شناسایی تجهیزات الکتروموتور با سازنده استفاده می شود.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم مهم ترین مفاهیم پلاک خوانی را برایتان شرح دهیم. پلاک های نصب شده بر روی الکتروموتور ها اغلب با توجه به کارخانه، نوع موتور الکتریکی، سالم بودن پلاک و مواردی از این دست ممکن است اطلاعاتی بیشتر یا کمتر درباره موتور به شما انتقال دهند که در این صورت شما میتوانید با راسال عکس پلاک به شماره واتساپ ما و یا شرح نیاز خود در بخش نظرات پایین این پست، با کارشناسان ما درتماس باشید و اطلاعات مورد نیاز خود را سریعا دریافت کنید.
سوالات متداول پلاک خوانی
ولتاژ عملیاتی نامی (ولت) الکتروموتور چیست؟
این نشان می دهد که موتور در کدام ولتاژ طراحی شده است تا کارآمدترین کار را انجام دهد. موتورها طوری طراحی شده اند که با تحمل +/-10% این مقدار کار کنند. سایر پارامترهای نشان داده شده روی پلاک شامل: ضریب توان، راندمان، گشتاور و جریان در ولتاژ و فرکانس نامی هستند.
اعداد روی موتور الکتریکی به چه معناست؟
این موتورها تمایل دارند در انتهای اندازه استاتور یک “شماره خط تیره” مانند 2820-12 یا 2820-850 داشته باشند. این مقدار Kv موتور را مستقیماً یا به صورت گرد با دادن تعداد دور یا سیم پیچیده شده در اطراف هر قطب استاتور نشان می دهد.
موتورهای الکتریکی چگونه رتبه بندی می شوند؟
درجه بندی موتور بر اساس حد مجاز کارکرد تعیین شده توسط افزایش دمای موتور و ماهیت بار است. مقادیر نامی شامل خروجی موتور، ولتاژ، فرکانس، جریان، گشتاور و سرعت است.
دور در دقیقه یا rpm پلاک موتور به چه معناست؟
RPM ذکر شده روی پلاک، سرعت شفت موتور است. سرعت موتور با فرکانس ولتاژ خط و تعداد قطب های موتور ارتباط مستقیم دارد. در فرکانس 60 هرتز، یک موتور 4 قطبی با سرعت تقریبی 1800 دور در دقیقه (7200/4 قطب) می چرخد.
